Historia

Tekst został opracowany na podstawie książki ks. Sylwestra Bąka "Dzieje parafii pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Osielsku"

Obecny kościół pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny jest już czwartym z kolei kościołem wybudowanym na tym miejscu. Dwa pierwsze były drewniane, a dwa późniejsze murowane. W zasadzie można mówić tylko o jednym murowanym, gdyż poprzednia świątynia została tylko rozbudowana. Główna nawa i prezbiterium pozostały niezmienione. (...)

Najmniej wiadomości mamy o pierwszym kościele drewnianym, który został wzniesiony przed 1435r. (w tym roku jest on po raz pierwszy wzmiankowany). (...) Wyposażenie kościoła pod koniec XVI wieku było dość dobre, jak na owe czasy. Świątynia w tym okresie posiadała: dwa odnowione ołtarze ze spiżowymi pacyfikałami z relikwiami, dwa srebrne kielichy - z zewnątrz zdobione, wewnątrz natomiast cynowane, ze złoconymi patenami, puszka do komunikantów - także zdobiona. Poza tym był jeszcze mały, srebrny krzyż z podstawą z brązu, trzy ornaty (dwa jedwabne o różnych kolorach, jeden czarny), kapy, trzy świeczniki (dwa cynowe, jeden pozłacany), cztery chorągwie, dwa duże dzwony zawieszone na wieży i jeden mały sygnarek. Przy wejściu do świątyni znajdowała się woda święcona z kropidłem w drewnianym naczyniu. Chrzcielnica była złocona, utrzymana w dobrym stanie, szczelnie zamykana, wypełniona czystą wodą. Były też dwie ampułki z brązu, kadzielnica oraz wymagane księgi liturgiczne, jak mszał wydania gnieźnieńskiego, mały cienki graduał z pergaminu, dwa brewiarze - rzymski i gnieźnieński. Poza tym na wyposażeniu kościoła były takie szaty liturgiczne jak: alby, komże, korporały, obrusy i ręczniki itp.

Drugi kościół został wzniesiony w 1687r. Nie wiemy dlaczego jednak zaszła potrzeba budowy nowej świątyni. Być może poprzednia rozsypała się ze starości.
Kościół był też również drewniany, z wieżyczką średniej wielkości, pokryty dachówką. Do 1745r. nie był konsekrowany. Posadzka w znacznej części była drewniana, tylko w prezbiterium ceglasta. W 1744r. kościół ten został wewnątrz wymalowany. 
Na wyposażeniu świątyni znajdowała się:
- bardzo stara chrzcielnica (z poprzedniego kościoła) z wieżyczką, rzeźbiona, wewnątrz było zamykane naczynie z wodą święconą,
- organy - również bardzo stare, o pięciu głosach, mocno już poniszczone,
- nowa ambona i jeden konfesjonał,
- mała, stara monstrancja, ozdobna z podstawką z mosiądzu oraz drewniany krzyż do procesji,
- stary trybularz z blaszaną łódką i 6 świeczników drewnianych na dużym ołtarzu.

Ponadto na wyposażeniu kościoła były: alby, humerały, komże, obrusy, bielizna ołtarzowa, sześć kompletów szat na kielichy, kapa i 9 ornatów oraz księgi: dwa stare mszały, księgi metrykalne chrztów, ślubów i pogrzebów, jedna księga ewangelii i jeden mały rytuał. Do najważniejszych elementów świątyni należały trzy ołtarze.

Pierwszy - główny ołtarz - był nowy, okazałe złocony i malowany. Widniał tu obraz Matki Boskiej z rozłożonymi rękoma, przy których namalowane były postacie aniołków. Na niego nałożona była srebrna sukienka oraz kilka wotów. W górnej części ołtarza znajdował się obraz św. Rocha. W głównym ołtarzu, w tabernakulum, przechowywano Najświętszy Sakrament. Przed ołtarzem były kratki pomalowane na czerwono z dwoma drewnianymi świecznikami. 

Drugi ołtarz po stronie Ewangelii, w niektórych miejscach dobrze złocony, posiadał obraz Pana Jezusa Ukrzyżowanego oraz portatyl w mensie. Na ołtarzu naniesiony był rok 1626, co wskazywało na datę wykonania oraz litery M. i V. oznaczające prawdopodobnie wykonawcę lub fundatora tegoż ołtarza.

Trzeci ołtarz - po stronie lekcji - wykonano bez portylu. Był bardzo stary, po części złocony, z obrazem Trójcy Przenajświętszej oraz z wizerunkami św. Mikołaja i św. Stefana po nokach. W ołtarzach nie było relikwii.

Do 1781r. nie zarejestrowano większych zmian dotyczących budowli. Wspomina się jeszcze osobne miejsce spełniające funkcję kostnicy. 

Trzeci kościół parafialny został zbudowany w 1844r. przez ks. proboszcza Wojciecha Gosiorowskiego na tym samym miejscu, co poprzedni.
Świątynia ta miała 62 stopy długości, 32 stopy szerokości i od 38 do 40 stóp wysokości. Zbudowana była na kształcie prostokąta, z cegły, z ozdobami na ścianie szczytowej, z dwuspadowym dachem, pokrytym przez mistrza murarskiego Fryderyka Meyera z Bydgoszczy. Konsekracji dokonał - podczas odbywania wizytacji kanonicznej - ksiądz biskup sufragan Jerzy Jeszke 24 czerwca 1876r. Po sekularyzacji Klasztoru ss. Klarysek w Bydgoszczy przekazano ołtarz boczny do kościoła parafialnego w Osielsku. Pozostał on tu w miejscu ołtarza głównego. W rogu cmentarza, przy kościele znajdowała się kostnica. Zbudowano ją z dobrowolnych składek parafian. Ze względu na brak zakrystii w kościele, przechowywano w niej również  sprzęty kościelne.

W 1902r. mając do dyspozycji specjalny legat w wysokości 7000 marek po zmarłym proboszczu ks. H. Schultzu na budowę wieży, nowy duszpasterz ks. F. Jaruszewski, przy pomocy wiernych, rozpoczął rozbudowę kościoła parafialnego. Nie była to tylko budowa 34 metrowej wieży, ale dobudowa również kruchty, nowej zakrystii i dwóch dużych kaplic bocznych przy głównej nawie. tak więc ze starego budynku, pozostało tylko prezbiterium i część murów nawy głównej. 

Ta spora inwestycja została zakończona w dość krótkim, bo półrocznym  czasie, dzięki ofiarnej pomocy parafian, którzy łączyli pracę w polu z budową świątyni. Poświęcenia kościoła dokonał 15 grudnia 1902r., w zastępstwie ks. dziekana Schmidta, ks. prob. Treder z Koronowa. Dokonał on także uroczystego wprowadzenia na urząd proboszcza ks. F. Jaruszewskiego. 

Obecny kościół jest orientowany, zbudowany na planie krzyża. Prezbiterium jest wyższe od reszty kościoła. Do świątyni prowadzą dwa wejścia: od strony zachodniej - główne i od południowej, obok zakrystii - boczne. Dach pokryty jest nową dachówką karpiówką. Po rozbudowie świątyni zmieniły się również jej wymiary. ma ona 20m długości i 8,5m szerokości (w transepcie 16m). Posadzka położona nieco wyżej od otaczającego go terenu, wyłożona jest biało-czarnymi kamiennymi płytkami. Pod kościołem nie ma krypt. Strop jest drewniany, płaski z lekkimi ornamentami. (...)

Kościół otacza cmentarz, na którym dawniej chowano zmarłych. na nim znajduje się grób głównego fundatora kościoła ks. H. Schultza. 

(...) W okresie II wojny światowej świątynia doznała tylko drobnych uszkodzeń okien i dachu. Kolejne malowanie kościoła przeprowadzono dopiero w 1953r. W 1962r. złożono ołtarz główny. W 1974r. zmieniono instalację elektryczną i założono nagłośnienie, a w 1975r. Jan Mizdrak z Gdańska ponownie wymalował kościół. Jednocześnie odnowiono trzy ołtarze. Przedostatnie malowanie świątyni miało miejsce w 1983r. Podjął się tego malarz z Osielska Jan Niedziałkowski. W 1981r. wstawiono we wszystkich oknach w kościele i kostnicy witraże (8 dużych i 13 małych), które wykonała firma z Chełmży. Założono także odgromniki piorunochronne i rynny deszczowe.

W latach 70-tych XX wieku w związku z odnową Soboru Watykańskiego II przebudowano prezbiterium, aby dostosować je do aktualnych wymogów liturgicznych. Stół ołtarzowy do sprawowania odnowionej liturgii mszy św. pochodzi z kościoła św. Mikołaja z Bydgoszczy- Fordonu. W związku z tym, że w 1902r. wraz z przebudową kościoła postawiono nową zakrystię, należałoby wspomnieć kilka słów o tym miejscu, gdzie znajdują się sprzęty liturgiczne. Nowa zakrystia jest położona obok prezbiterium, od południowej strony, ma wymiary 5m długości, 2,5m szerokości. (...)

We wrześniu 1981r. wojewódzka władza planowania przestrzennego w Bydgoszczy zezwoliła na budowę drugiej zakrystii przy tutejszym kościele z przeznaczeniem na przechowywanie sprzętu kościelnego. Projektantem budowy był T. Czerniawski z  Bydgoszczy. Budowę zakrystii zrealizowano w 1982r. Jest ona symetryczna do pierwszej zakrystii.